Nắm Vững Các Nốt Đàn Nguyệt | Giúp Chơi Đàn Hiệu Quả Hơn

Đàn nguyệt, với âm thanh du dương, trầm bổng, là một nhạc cụ hấp dẫn thu hút nhiều người yêu thích. Nhưng bạn có biết các nốt nhạc trên đàn nguyệt được sắp xếp như thế nào? Blog Học Nhạc sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các nốt đàn nguyệt, từ đó tự tin hơn trong hành trình chinh phục loại nhạc cụ độc đáo này.

Những bộ phận chính của đàn nguyệt

Đàn nguyệt, với cấu trúc độc đáo, gồm những bộ phận chính:

Bầu vang: Hình tròn ống dẹt, đường kính mặt bầu 30 cm, thành bầu 6 cm. Nằm phía dưới mặt bầu là ngựa đàn (cái thú) dùng để mắc dây. Bầu vang không có lỗ thoát âm, tạo nên âm thanh cộng hưởng đặc trưng.

Cần đàn (hay dọc đàn): Làm bằng gỗ cứng, dài thon mảnh, gắn 8-11 phím đàn. Trước đây chỉ có 8 phím, nhưng nay những người chơi nhạc tài tử Nam bộ vẫn thường dùng đàn 8 phím. Các phím đàn khá cao, nằm xa nhau với khoảng cách không đều nhau, tạo ra các nốt nhạc khác biệt.

Đầu đàn: Hình lá đề, gắn phía trên cần đàn, có 4 hóc luồn dây và 4 trục dây, mỗi bên hai trục.

Dây đàn: Có 2 dây, trước đây làm bằng dây tơ, nay thường làm bằng dây nilon. Mặc dù có 4 trục đàn, người ta chỉ mắc 2 dây (một dây to, một dây nhỏ). Cách chỉnh dây thay đổi tùy theo người sử dụng, có thể là quãng 4 đúng, quãng 5 đúng, quãng 7 hay quãng 8 đúng. Song cách thông dụng nhất vẫn là lên dây theo quãng 5 đúng.

Đàn nguyệt là nhạc cụ khảy dây, được sử dụng phổ biến trong các ban nhạc chầu văn, tài tử, phường bát âm và nhiều dàn nhạc dân tộc khác.

Nắm vững các nốt đàn nguyệt giúp chơi đàn hiệu quả

Dây 1 (dây cao nhất): Nốt Sol (G)

Nốt Sol (G) – Nốt nhạc cao nhất trên đàn nguyệt, mang đến âm thanh trong trẻo, vang sáng, đầy sức sống. Nốt Sol thường được sử dụng để tạo điểm nhấn, tạo cảm giác bay bổng, vui tươi cho các giai điệu. Hãy tưởng tượng một bản nhạc dân gian rộn ràng, nốt Sol chính là tiếng chim hót líu lo trên cành cây, mang đến sự tươi vui cho cả bản nhạc.

Dây 2: Nốt Re (D)

Nốt Re (D) – Nốt nhạc thứ hai từ trên xuống, tạo ra âm thanh ấm áp, trầm hơn so với nốt Sol, mang đến cảm giác nhẹ nhàng, êm dịu. Nốt Re thường được sử dụng để tạo nền tảng cho giai điệu, tạo cảm giác vững chắc và cân bằng. Hãy thử tưởng tượng một bản nhạc trữ tình, nốt Re chính là tiếng suối chảy róc rách, mang đến sự thanh bình và thư giãn.

Dây 3: Nốt La (A)

Nốt La (A) – Nốt nhạc thứ ba từ trên xuống, tạo ra âm thanh trầm hơn nốt Re, mang đến cảm giác sâu lắng và đầy cảm xúc. Nốt La thường được sử dụng để tạo điểm nhấn, tạo cảm giác sâu lắng và da diết cho các giai điệu. Hãy tưởng tượng một bản nhạc buồn, nốt La chính là tiếng lòng ai oán, mang đến sự tiếc nuối và xót xa.

Dây 4 (dây thấp nhất): Nốt Mi (E)

Nốt Mi (E) – Nốt nhạc trầm nhất trên đàn nguyệt, tạo ra âm thanh đầy uy lực, vững chãi, mang đến cảm giác mạnh mẽ và đầy khí thế. Nốt Mi thường được sử dụng để tạo điểm nhấn, tạo cảm giác hùng tráng, oai hùng cho các giai điệu. Hãy tưởng tượng một bản nhạc hùng tráng, nốt Mi chính là tiếng trống trận vang dội, mang đến sự hào hùng và khí thế chiến thắng.

Lưu ý:

Nốt nhạc trên đàn nguyệt được đánh theo hệ thống nốt nhạc phương Tây.
Các nốt nhạc này có thể được thay đổi bằng cách sử dụng các kỹ thuật bấm dây, tạo ra nhiều âm thanh khác nhau.

Hướng dẫn chi tiết kỹ thuật chơi đàn nguyệt dễ áp dụng

Kỹ thuật sử dụng tay phải trong đàn nguyệt

1. Ngón Phi:

Lối đánh cổ truyền, sử dụng ngón tay vẩy liên tiếp nhanh trên dây đàn, tạo âm thanh gần giống ngón vê.

Phi lên: Sử dụng trên một dây đàn, bắt đầu từ ngón út rồi lần lượt các ngón khác hất vào dây đàn.

Phi xuống: Sử dụng trên một hoặc hai dây, vẫy nhanh các ngón tay vào dây đàn, bắt đầu từ ngón út (hoặc ngón trỏ) rồi lần lượt các ngón khác khảy dây đàn.

Sử dụng 4 ngón tay (không dùng ngón cái).

2. Ngón Vê:

Khảy liên tiếp trên dây đàn, thường dùng trong nhạc hát văn.
Có thể sử dụng móng tay hoặc miếng khảy, vê một hoặc hai dây.

3. Ngón Gõ:

Dùng ngón tay phải gõ vào mặt đàn để báo hiệu cho hát, hòa tấu hoặc điểm giữa các đoạn nhạc.

4. Ngón Bịt:

Làm âm thanh vừa vang lên liền tắt đột ngột.

Kỹ thuật sử dụng tay trái trong đàn nguyệt

12 cách: Ngón rung, ngón nhấn, ngón nhấn luyến, ngón láy, ngón láy rền, ngón láy giật.

Kỹ thuật số 9: Ngón vuốt (ngày nay được sử dụng nhiều hơn).

Các kỹ thuật khác: Ngón bật dây, âm bội, đánh chồng âm (hợp âm).

Lời Kết

Hiểu rõ các nốt đàn nguyệt là bước đầu tiên để bạn chinh phục loại nhạc cụ truyền thống này. Với kiến thức cơ bản về các nốt nhạc, bạn sẽ dễ dàng hơn trong việc học các bài hát, kỹ thuật chơi đàn và nâng cao trình độ của mình.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm các bài viết liên quan đến đàn nguyệt trên website của chúng tôi để có thêm nhiều kiến thức bổ ích.